Aile Terapisi
Aile terapisi, ruh sağlığı uzmanları tarafından uygulanan bireysel terapiden farklı olarak aile üyelerinin de seansa dahil edilmesi ile oluşturulan bir psikoterapi türüdür. Aile içi ilişkiler, tutumlar ve davranışların yeniden değerlendirilmesi ve iyileştirilmesine odaklanan bir terapibiçimidir. Aile terapisinde, ebeveynler ve çocuklar bir arada terapi sürecini paylaşırlar. Zaman zaman seanslara büyükanne ve büyükbabalar, teyzeler ve amcalar, arkadaşlar, akraba bakıcıları gibi daha büyük aile sisteminin üyesi olan kişiler dahil edilebilir.
Eskişehir Alfabe Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi
Terapi şu gibi durumlarda yardımcı olabilir:
Yeni ve aile bireylerinin hayatlarını etkileyen bir yaşam değişikliğine (taşınma, yas, tıbbi durum) uyum sağlama.
Otizm spektrum bozukluğu, zihinsel yetersizlik gibi durumlarda aile içindeki yükün dengelenmesi
Aile bireyleri arasında duyguların açıkça ifade edilememesi
Sürekli yanlış anlaşılmalar, kırıcı dil, sessiz kalma gibi iletişim engelleri
Yaşlanmayla birlikte gelen değişiklikler ve zorluklar.
Ebeveyn-çocuk çatışması veya kardeş çatışması.
Boşanma düşüncesi oluştuğunda, süreç başladığında ve sonrasında.
Ebeveynlerin ayrılığına çocukların uyum sağlaması.
Aile üyelerinden birinin yaşadığı travma sonrası ortaya çıkan gerginlik ve uzaklaşma
Aile içi güvenin yeniden kurulması
Cinsel istismar, ev içi şiddet gibi ağır olaylar sonrası yeniden yapılanma
Alfabe Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi
Sistemik Yaklaşım
Aile terapisinin öncülerinden olan Virginia Satir, bireyleri aile sisteminin içinde değerlendirmenin önemine vurgu yapmıştır. Ona göre aile terapisi insan merkezli (hümanistik), pozitif değişime açık ve duygulara ve iletişime açık sistematik bir terapi türüdür. Bu yaklaşıma göre sağlıksız iletişim şekilleri aile içinde çeşitli çatışmalar ve zorlukları beraberinde getirse de değişim her zaman mümkündür bireyler ya da aile sistemi tamamen bozulmuş değildir her zaman gelişim ve pozitif değişim için umut vardır. Aile bireylerinin bunun için açık, dürüst ve saygılı iletişim ile birbirlerine yaklaşmaları oldukça önemlidir. İnsanların söylediklerinden çok hissettikleri ile iletişim kurduğunu vurgulayan Satir bireylerin duygularını bastırmak yerine ifade etmelerinin getirdiği iyileşmenin önemini vurgular. Sistem yaklaşımı (sistemik yaklaşım) olarak bilinen bu yaklaşıma göre aile bir sistemdir ve birey değiştiğinde sistemin de değişim potansiyeli vardır çünkü aile içindeki her bireyin değişimi aileyi etkilemektedir. Bunun için benlik saygısı çok önemlidir. Bireyin kendi değerinin farkına varması sonucunda daha sağlıklı ilişkiler kurması aileyi etkilemektedir.
Ailede Belirlenmiş Kişi (Identified Person - IP) Kavramı
Sistemik yaklaşımın temel kavramlarından biri olan IP (belirlenmiş kişi) ailede problem olarak görülen bireyi temsil etmektedir. Diğer aile üyeleri tarafından bu kişi “tedaviye ihtiyaç duyan, sorunlu, düzeni bozan” gibi adlandırılmaktadır. Ancak sistemik yaklaşıma göre bu kişi aslında ailedeki daha büyük bir sistemsel problemin yansımasıdır. Yani ailede halihazırda zaten bulunan genel stres, çatışmalar, işlevsiz iletişim yöntemleri gibi sorunların taşıyıcısıdır. Bu sebepten aile terapistleri yalnızca bu şekilde adlandırılan kişi ile değil bütün sistemi görmek adına tüm aile bireyleri ile çalışmaktadırlar. Ailede IP yani belirlenmiş kişi tüm sorunların kaynağı olarak görülüyor olsa bile aslında sistemin en cesur bireyidir çünkü sistemin çalışmıyor olduğunun sinyallerini vermiştir.
Terapiye getirilen çocuklar ya da gençleri anlamak için bu bakış açısı çok kıymetlidir. Çünkü genellikle çocuklar “sorunlu” olarak etiketlenmiş bir şekilde uzmana getirilir ancak çocuğun davranışları aslında ailenin işleyişindeki daha derin sıkıntıların yansıtan ve sistemsel bir soruna işaret eden bir durumdur.
Özetle aile terapisi, ailelerle çalışma konusunda uzmanlaşmış bilgiye sahip psikolog veya psikolojik danışman gibi psikoloji alanında uzmanlaşmış ruh sağlığı uzmanları tarafından aileye sunulan bir terapi hizmetidir. Eskişehir Erken Müdahale Rehabilitasyon Merkezi’nde ailedeki problemlere müdahale etmek ve aile sisteminin iyi oluşuna hizmet etmek için ruh sağlığı uzmanları aile terapisi hizmeti sunmaktadır.
